Często mówi się, że Somló jest jak kapelusz, który Pan Bóg tu celowo zostawił, albo po prostu o nim zapomniał. Niewątpliwie widok spokojnego wzgórza, które rzeczywiście przypomina kapelusz, jest kojącym doświadczeniem. Somló jest domem dla kilku całkiem solidnych win, a w przeszłości ceniono je również za ich leczniczą moc. Charakteryzują się nienaganną budową, charakterystycznymi słonymi nutami i mają znakomity potencjał do starzenia. Wiele osób jednym tchem wymienia słynne wina burgundzkie i charakterystyczne dla Somló wina z krzemionkową nutą. To mały region winiarski, ale z dużą ilością doskonałych białych win.
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
Znajduje się w środkowej części Kraju Zadunajskiego, między miejscowościami Pápa i Sümeg, na wschodniej granicy niziny Kisalföld. Zgodnie z klasyfikacją katastru winnic, w regionie znajdują się 1142 hektary gruntów nadających się do uprawy winorośli. Niestety, jedynie część tego obszaru, niecałe 531 hektarów, jest obecnie obsadzana winoroślą.
GLEBA
Nad starszymi skałami utworzyły się dwa rodzaje pokrywy glebowej. U podnóża wzgórz, nad panońskimi jeziornymi osadami piasku i iłu z bazaltu powstał less, natomiast wyżej na zboczu, ponad warstwą bazaltu, znajduje się bazaltowy rumosz i gruzy tufu wulkanicznego (żelazista glina i czarna gleba typu erubase). Zwłaszcza ta ostatnia gleba daje najlepsze wina, do czego przyczynia się również korzystny kąt padania promieni słonecznych na stromych zboczach. Ponadto, winorośl jest uprawiana głównie na tarasach na tej części zbocza ze względu na jego stromość. Zawartość wapnia i pierwiastków śladowych w glebie u podnóża wzgórz jest na ogół wzbogacona przez pozostałości bazaltu, które zsunęły się po zboczu i zmieszały z osadami. Jedną z najlepszych gleb jest tak zwany „kamień kukurydziany" — zwietrzały gruz bazaltowy. Gleba ta, bogata w podstawowe materiały wulkaniczne, wraz z fermentacją z utlenianiem oraz dojrzewaniem odgrywa niezwykle ważną rolę w kształtowaniu się charakterystycznego mineralnego smaku win Somló.
Somló jest jednym z najpiękniejszych na Węgrzech przykładów tak zwanego ostańca denudacyjnego lub „świadkowej góry", jak nazywa się go po węgiersku. Ma on kształt ściętego stożka wyrastającego z równiny. Jego najwyższy punkt znajduje się na wysokości 432 metrów nad poziomem morza, a winorośl uprawiana jest do wysokości 350 metrów.
KLIMAT
Panuje tu klimat umiarkowany kontynentalny. Średnia roczna liczba godzin nasłonecznienia wynosi 1950–2000. Średnia roczna temperatura wynosi 9,8°C, a opady 700–700 mm. Do południowej strony wzgórza dociera większa ilość ciepła i promieniowania słonecznego, dzięki czemu szkody spowodowane przymrozkami należą do rzadkości. Ponieważ mikroklimat na tak małym obszarze jest stosunkowo zrównoważony, winorośl można z powodzeniem uprawiać na wszystkich stronach wzgórza Somló, nawet na północnych stokach.
SZCZEPY WINOROŚLI I TYPOWE STYLE WINA
Olaszrizling, Juhfark, Furmint, Hárslevelű, Traminer, Chardonnay i Müller-Thurgau (po węgiersku Rizlingszilváni) to najbardziej typowe dla regionu odmiany. W regionie znajdują się jedynie niewielkie nasadzenia ciemnych szczepów.
Obecnie w regionie produkuje się prawie wyłącznie białe wino. W przeszłości było zupełnie inaczej. Przed plagą filoksery na wzgórzu uprawiano również duże ilości ciemnych winogron. Produkowano zazwyczaj kupaże, a nie wina odmianowe. Po wielkich zmianach w 1948 roku, kiedy to mali producenci zaczęli znikać z branży winiarskiej, coraz powszechniejsza stawała się produkcja win odmianowych. Wina z Somló są stosunkowo łatwe do rozpoznania, bo jeśli ktoś spróbuje dobrego Olaszrizlinga, Furminta czy Juhfarka, to wyraźnie wyczuje w nich „esencję Somló". Tutaj wino jest zawsze bardziej związane z terroir Somló niż z samą odmianą winogron. Wina z Somló mają unikalny profil smakowy dzięki glebom i tradycyjnemu leżakowaniu w beczkach dębowych. Charakteryzuje się on słonymi, krzemianowymi, mineralnymi nutami oraz intensywnymi smakami wynikającymi z dojrzewania w dębie. Wykorzystanie nowych barrique nie jest powszechne, a wina ich nie potrzebują ze względu na swoją delikatną kwasowość. Warto jednak odłożyć te wina na jakiś czas, bo tak naprawdę zaczynają się one ujawniać pełnię swojego smaku dopiero po około dwóch latach.
Charakterystyczna wysoka kwasowość nie zależy od odmiany i jest na podobnym poziomie zarówno w Olaszrizlingu, jak i w Traminerze. Podsuszane lub pokryte szlachetną pleśnią winogrona również często trafiają do win, dzięki czemu ich smak jest szczególnie wielowarstwowy, a struktura gęsta. Wina z Somló mają doskonały potencjał do starzenia. Powinno się je pić w temperaturze wyższej (czyli 14–15°C) niż normalnie dla win białych.
Na wzgórzu Sás, które również należy oficjalnie do regionu winiarskiego, produkuje się wina, które są lżejsze, bardziej owocowe i w lżejszym stylu.